- 5 thg 2, 2021
- 6 phút đọc

Cách Tính Toán ROI Khi Chuyển Đổi Số

Trước hàng loạt biến động của ngành logistics trong năm 2020 đến từ dịch COVID-19, sự chuyển dịch chuỗi cung ứng, hay hiệp định EVFTA bắt đầu có hiệu lực, nhiều doanh nghiệp đã nhanh chóng tìm đến các giải pháp chuyển đổi số để duy trì hoạt động của mình.

Với những hứa hẹn về khả năng tăng trưởng doanh nghiệp, tạo ra nhiều doanh thu và những giá trị mới, thật khó để các nhà lãnh đạo không đặt ra câu hỏi: Làm sao để đo lường thành công của chuyển đổi số, hay cụ thể hơn là tính ROI?

ROI, viết tắt của Return on Investment (Tỷ suất hoàn vốn), là chỉ số đo lường hiệu quả hoạt động đầu tư của doanh nghiệp. Dựa vào ROI, doanh nghiệp có thể trực tiếp tính toán lợi nhuận thu về trên một khoản đầu tư cụ thể, so với chi phí đầu tư.

Vậy ROI có thể được tính bằng cách nào, quan trọng hơn, doanh nghiệp nên làm gì để xác định và đạt được mục tiêu ROI phù hợp? Hãy cùng Abivin điểm qua 5 bước dưới đây.

Bước 1: Quyết định mục tiêu chuyển đổi số để đặt mục tiêu về ROI

Doanh nghiệp nên tập trung vào một mục tiêu chuyển đổi số trong một khoảng thời gian nhất định. Đó nên là mục tiêu quan trọng nhất và có ảnh hưởng tích cực tới toàn bộ tổ chức. Việc xác định một mục tiêu duy nhất giúp doanh nghiệp có thể hoạch định chiến lược cụ thể và sử dụng các cách đo lường phù hợp, tận dụng hiệu quả điều kiện và nguồn lực hiện có của công ty.

Chọn mục tiêu chuyển đổi số quan trọng nhất, có ảnh hưởng tích cực tới toàn bộ tổ chức

Đọc thêm: “Chuyển đổi số, bắt đầu từ đâu?"

Ví dụ, doanh nghiệp A muốn cải thiện tầm nhìn chuỗi cung ứng hay nâng cao năng suất làm việc của đội xe? Nếu hiện tại, số lượng đơn hàng của A tăng cao do nhu cầu sắm Tết của người tiêu dùng thì mục tiêu nâng cao năng suất làm việc của đội xe" sẽ được ưu tiên hơn, nhằm kịp thời vận chuyển hàng hoá đến tay người tiêu dùng.

Từ mục tiêu chuyển đổi số, doanh nghiệp có thể thiết lập mục tiêu ROI phù hợp. Với mong muốn nâng cao năng suất làm việc của đội xe (mục tiêu chuyển đổi số), doanh nghiệp A tìm đến phần mềm tối ưu tuyến đường, giúp tiết kiệm thời gian lập kế hoạch vận tải và tăng tỷ lệ đầy xe. Lúc này, mục tiêu ROI là đo lường hiệu quả đầu tư vào phần mềm tối ưu tuyến đường.

Bước 2: Rà soát cấu trúc chi phí của doanh nghiệp

Rà soát cấu trúc chi phí của doanh nghiệp

Tiếp theo, doanh nghiệp cần rà soát cấu trúc chi phí hiện tại:

Hoạt động nào đang sử dụng chi phí hiệu quả?
Hoạt động nào chưa sử dụng chi phí hiệu quả?
Có cần đầu tư thêm hay cắt giảm chi phí ở hoạt động nào không?
Cấu trúc chi phí hiện tại cần điều chỉnh gì để phù hợp với mục tiêu chuyển đổi số?

Giả sử, doanh nghiệp A muốn đầu tư phần mềm quản lý vận tải để cải thiện năng suất đội xe. Đây là khoản đầu tư tốn kém, không chỉ vì chi phí bỏ ra mua phần mềm mà còn cả chi phí đào tạo tài xế, điều phối viên sử dụng phần mềm. Vì vậy, các nhà lãnh đạo cần ngồi lại với nhau để rà soát cấu trúc chi phí hiện tại và điều chỉnh cho phù hợp.

Bước 3: Sử dụng nhiều chỉ số khác nhau để đo lường ROI

Mỗi mục tiêu về ROI sẽ cần những chỉ số đo lường khác nhau. Dưới đây là mô hình tính ROI trong môi trường số, đề xuất bởi PwC, tập trung vào 6 lĩnh vực chính: khách hàng, nhân viên, hoạt động kinh doanh, dữ liệu, cơ sở hạ tầng và sự cải tiến.

Các chỉ số tính ROI trong môi trường số (Nguồn: PwC)

Bước 4: Thiết lập các mốc thời gian để đo lường ROI

Để đo lường ROI kịp thời và chính xác, doanh nghiệp cần đặt ra những mốc thời gian cụ thể, có thể sau một tháng, một quý, sáu tháng hoặc theo thời gian triển khai dự án.

Mỗi chỉ số đo lường sẽ có thời gian thay đổi khác nhau. Doanh nghiệp có thể tuỳ chọn đo lường từng chỉ số để có sự điều chỉnh phù hợp hoặc đo lường tổng thể các chỉ số nhằm đánh giá hiệu quả của chuyển đổi số.

Giả sử doanh nghiệp A phía trên đã đầu tư phần mềm tối ưu tuyến đường. Những chỉ số về thời gian lập kế hoạch vận tải hay tỷ lệ đầy xe có thể dễ dàng đo lường sau một hoặc hai dự án. Tuy nhiên, với các chỉ số liên quan đến sự hài lòng của khách hàng, doanh nghiệp sẽ cần nhiều thời gian hơn sau khi khách hàng đã trải nghiệm những lợi ích của dịch vụ mới đủ lâu trước khi đưa ra đánh giá.

Bước 5: Liên tục đo lường ROI để điều chỉnh chiến lược cho phù hợp

Các nhà lãnh đạo khó có thể kết luận hoạt động chuyển đổi số có hiệu quả hay không nếu chỉ nhìn vào kết quả ROI trong một khoảng thời gian ngắn mà không so sánh với các khoảng thời gian khác. Vì chuyển đổi số là quá trình thay đổi dài và gian nan, doanh nghiệp không thể mong đợi kết quả tốt chỉ sau ngày một, ngày hai được.

Liên tục đo lường ROI theo các mốc thời gian định sẵn để đánh giá hiệu quả chuyển đổi số

Bởi vậy, việc liên tục đo lường ROI theo những mốc thời gian đã định sẵn giúp các nhà lãnh đạo đánh giá hiệu quả chuyển đổi số một cách định kỳ và nhất quán. Từ đó, doanh nghiệp có thể rà soát xem cách làm hiện tại đã phù hợp và hiệu quả để đạt được mục tiêu ban đầu hay chưa và đưa ra những thay đổi phù hợp.

Ví dụ về tính ROI khi chuyển đổi số

Quay trở lại ví dụ về doanh nghiệp A phía trên, bây giờ hãy thử tính ROI của 3 năm từ lúc A đầu tư phần mềm tối ưu tuyến đường.

ROI (%) = Lợi nhuận ròng / Chi phí đầu tư

(Trong đó: Lợi nhuận ròng = Doanh thu dự kiến - Chi phí đầu tư)

* Lưu ý: Hai bảng ví dụ dưới đây chỉ mang tính chất minh hoạ cho cách tính ROI.

Chi phí đầu tư

Để đầu tư phần mềm tối ưu tuyến đường, doanh nghiệp A sẽ phải trả (1) chi phí phần mềm một lần, (2) chi phí người dùng hàng tháng cho tài xế và điều phối viên. Ngoài ra, A còn phải đào tạo tài xế và điều phối viên, cũng như đầu tư cho người mỗi một chiếc điện thoại thông minh có mạng 4G để quản lý tình trạng đơn hàng trên phần mềm.

Dưới đây là bảng ví dụ về chi phí đầu tư:

Doanh thu dự kiến

Trong trường hợp này, doanh thu dự kiến là số tiền doanh nghiệp A tiết kiệm được khi chuyển sang sử dụng phần mềm tối ưu tuyến đường để thay thế cách thức truyền thống, thủ công trước kia.

Nhờ đó, A có thể tiết kiệm thời gian lập kế hoạch vận tải, giảm số lượng xe giao hàng, tăng tỷ lệ đầy xe, và tự động tổng hợp báo cáo hàng tháng một cách nhanh chóng.

Dưới đây là bảng ví dụ:

Từ hai bảng trên, ROI của chuyển đổi số là:

ROI năm thứ 1 = 256%

ROI năm thứ 2 = 321%

ROI năm thứ 3 = 530%

Như vậy, việc sử dụng phần mềm tối ưu tuyến đường đã giúp ROI của doanh nghiệp A tăng trưởng qua từng năm, phần nào chứng minh hiệu quả của chuyển đổi số. Doanh nghiệp đã tiết kiệm đáng kể chi phí khi giảm thời gian lập kế hoạch vận tải và báo cáo mỗi tháng, cũng như tối ưu hoá số lượng xe giao hàng và tỷ lệ đầy xe.

Để có thể tăng trưởng ROI tốt hơn, doanh nghiệp có thể điều chỉnh các loại chi phí, ví dụ như giảm chi phí đào tạo nhân viên bằng cách tận dụng các tài liệu số hoá và video hướng dẫn các tính năng mới của phần mềm.

Lời kết

Vai trò của ROI trong chuyển đổi số là không thể phủ nhận. Thông qua chỉ số này, doanh nghiệp có thể biết được hiệu quả đầu tư và sử dụng nguồn vốn cho các hoạt động chuyển đổi của mình. Một chỉ số ROI cao cho thấy doanh nghiệp đang có chiến lược đầu tư rõ ràng, đúng hướng. Tuy vậy, các nhà lãnh đạo cũng cần kết hợp phân tích, so sánh với các chỉ số khác để có cái nhìn toàn diện về doanh nghiệp và đưa ra những quyết định đúng đắn.